Παιδαγωγική του Θεάτρου και Διαπολιτισμικότητα

Κωδικός μαθήματος

34ΕΧ800

Μονάδες ECTS

Εξάμηνο

Εξάμηνο Ε ή Ζ

Κατηγορία μαθήματος

Μαθήματα Επιλογής

Επιλογής

Διδάσκων καθηγητής

Δημήτρης Δημητριάδης

Περιγραφή μαθήματος

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Στόχοι: Βασικός στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές/τριες να αντιληφθούν τον τρόπο συνάντησης του θέατρου στην εκπαίδευση με τους προβληματισμούς, τις ανάγκες και τις προκλήσεις που δημιουργούνται στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον του 21ου αιώνα. Το μάθημα στοχεύει στην κατανόηση των τρόπων που τόσο το θεωρητικό υπόβαθρο όσο και οι πρακτικές του θεατροπαιδαγωγικού φαινομένου συναντιόνται με τις θεωρητικές προσεγγίσεις στοχεύσεις και πρακτικές των διαφορετικών μοντέλων της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Βασική στόχευση δεν είναι μόνο η θεωρητική κατάρτιση αλλά και η βίωση των πρακτικών αυτών ώστε οι φοιτητές/τριες να διαπραγματευτούν οι ίδιοι σύγχρονα θέματα που σχετίζονται με τη «συμπερίληψη» του διαφορετικού στις διαφορετικές εκδοχές του. Στόχος είναι να χτιστούν, μέσω πρακτικής και θεωρητικής κατάρτισης, ταυτότητες θεατροπαιδαγωγών οι οποίοι θα μετασχηματίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία σε διάλογο όχι μόνο λεκτικής επικοινωνίας αλλά και σωματικής έκφρασης μέσα στο φαντασιακό πλαίσιο του θεατρικού φαινομένου. Τέλος, το μάθημα στοχεύει στην απόκτηση δεξιοτήτων σχεδιασμού και υλοποίησης θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων για θέματα που μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, συνυπολογίζοντας κάθε φορά τις διαφορετικές συνθήκες όπως η ηλικία, η ατομικότητα, η δυναμική της ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο οι φοιτητές/τριες θα μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν τα αντίστοιχα προγράμματα σε ομάδες διαφορετικής σύνθεσης βάσεις της δια βίου εκπαίδευσης.
Μαθησιακά Αποτελέσματα: Αρχικά μέσω της θεωρητικής ανασκόπησης οι φοιτητές/τριες θα κατανοήσουν τις κοινωνικοπολιτιικές συνθήκες που οδήγησαν στην ανάγκη διαμόρφωσης ξεχωριστού επιστημονικού κλάδου για την αποδοχή, την κατανόηση αλλά και την επικοινωνία διαφορετικών προσωπικών και κοινωνικών ταυτοτήτων όχι μόνο ως «σχολική» αλλά και ως «δια βίου» εκπαίδευση. Στα πλαίσια αυτά οι φοιτητές/τριες θα αντιληφθούν πως από τις παραπάνω συνθήκες δημιουργήθηκε από τη μια πλευρά η ανάγκη για αναδιαμόρφωση του θεσμικού πλαίσιού, της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της παιδαγωγικής επιστήμης με στόχο να ανταποκριθεί στην πολυφωνία και στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών. Από την άλλη πλευρά θα καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικοπολιτικές αυτές συνθήκες οδήγησαν σε αλλαγή του θεατρικού φαινομένου οδηγώντας στη δημιουργία νέων ειδών «εφαρμοσμένου θεάτρου» που η βασική τους θεματολογία προσανατολιζόταν σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα όπως ο ρατσισμός, η φτώχεια και οι φυλετικές διακρίσεις. Mέσα από αυτήν την ιστορική ανασκόπηση σε συνάρτηση με την μελέτη της ιστορικής διάστασης της ανάπτυξης του θεάτρου στην εκπαίδευση ως κλάδου ειδικού ενδιαφέροντος, θα κατανοήσουν τους λόγους και το πλαίσιο συνάντησης του θεάτρου με την εκπαιδευτική διαδικασία ως ενεργητικού τρόπου μάθησης βίωσης και μετασχηματισμού κοινωνικών προβλημάτων που συνάδουν με τους προσανατολισμούς της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Θα καταρτιστούν με το απαραίτητο θεωρητικό πλαίσιο που αφορά από τη μία πλευρά τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και από την άλλη πλευρά το θέατρο στην εκπαίδευση. Θα βιώσουν μέσω θεατροπαιδαγωγικών εργαστηρίων την επεξεργασία θεμάτων «διαπολιτισμικού ενδιαφέροντος» και σε συνάρτηση με τη θεωρητική κατάρτισή πάνω σε θεατροπαιδαγωγικές τεχνικές θα μπορούν να εφαρμόσουν οι ίδιοι/ες αντίστοιχες τεχνικές με στόχο την ενίσχυση των διαπολιτισμικών δεξιοτήτων των συμμετεχόντων. Θα εξοικειωθούν με το θεωρητικό υπόβαθρο της κατασκευής θεατροπαιδαγωγικών προγραμάτων μέσω της μεθόδου των διδακτικών σεναρίων, θα μάθουν στην πράξη κοινωνιομετρικές μεθόδους με στόχο τη δημιουργία κοινωνιογράμματος της σχολικής τάξης και θα μελετήσουν τη μεθοδολογία της έρευνας δράσης ώστε να μπορούν να αξιολογήσουν και ερευνητικά, τα αποτελέσματα των προγραμμάτων τους. Εν τέλει θα μπορούν να σχεδιάζουν, να εφαρμόζουν και να αξιολογούν ένα ολοκληρωμένο διαπολιτισμικό θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα, λαμβάνοντας κάθε φορά υπόψη τη διαφορετική σύσταση της ομάδας στην οποία απευθύνονται και τους διαφορετικούς κοινωνικοσυναισθηματικούς στόχους που κάθε φορά τίθενται.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση:
•    Να γνωρίζουν τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες οι οποίες οδήγησαν σε ανάγκη μετασχηματισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας, της παιδαγωγικής επιστήμης αλλά και του θεατρικού φαινομένου ώστε να προάγονται οι ανάγκες των μαθητών ή του κοινού αντίστοιχα, προωθώντας το «αίτημα» της πολυφωνίας.
•    Να κατανοούν από τη μία πλευρά το πλαίσιο της διαμόρφωσης της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, καθώς και το πλαίσιο της ένταξης θεατρικών τεχνικών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε εν τέλει να αντιληφθούν του λόγους και τους σκοπούς της μεταξύ τους σύγκλισης.
•    Να αποκτήσουν επαρκές θεωρητικό υπόβαθρο των ορισμών, των σκοπών και των τεχνικών που συνδέονται τόσο με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση όσο και με το θεατροπαιδαγωγικό φαινόμενο ώστε να έχουν την απαραίτητη θεωρητική κατάρτιση για την εφαρμογή θεατρικών τεχνών με στόχο την ενίσχυση των διαπολιτισμικών δεξιοτήτων των μαθητών.
•    Να βιώσουν στην πράξη θεατρικές τεχνικές οι οποίες σχετίζονται με τη καλλιέργεια διαπολιτισμικών δεξιοτήτων ώστε να επεξεργαστούν μέσω της θεατροπαιδαγωγικής διαδικασίας ζητήματα που σχετίζονται με τον ρατσισμό, τη μετανάστευση και της αντιλήψεις για την «ετερότητα» στις διαφορετικές μορφές της.
•    Να μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ένα θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα με στόχο τη διαπολιτισμική εκπαίδευση βάσει της θεωρίας του διδακτικού σεναρίου, να κατανοούν τις ανάγκες της ομάδας στην οποία απευθύνονται κάθε φορά χαρτογραφώντας της μεταξύ τους σχέσεις μέσω κοινωνιογράμματος και να αξιολογούν τον βαθμό εκπλήρωσης των στόχων μέσω τεχνικών έρευνας δράσης.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

•    Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
•    Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
•    Ομαδική εργασία
•    Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
•    Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
•    Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
•    Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
•    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
•    Επιλογή και εφαρμογή μεθοδολογιών και εκπαιδευτικών πρακτικών, με στόχο τη γνωστική, κοινωνική, πολιτιστική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών
•    Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε τυπικά και άτυπα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Οι συναντήσεις έχουν τόσο θεωρητικό όσο και πρακτικό χαρακτήρα ώστε οι φοιτητές/τριες να κατανοήσουν από τη μία πλευρά το θεωρητικό υπόβαθρο της εξέλιξης, τους ρόλους και των εννοιολογικών προσδιορισμών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και διαπολιτισμικής διδακτικής και να κατανοήσουν τους τρόπους και τα επίπεδα συμβολής της εφαρμογής της παιδαγωγικής του θεάτρου για την ενίσχυση υβριδικών ταυτοτήτων των μαθητών μέσα από την καλλιέργεια διαπολιτισμικών δεξιοτήτων. Οι συναντήσεις δομούνται σε τρία βασικά μέρη.
Στο πρώτο μέρος υπάρχει διαπραγμάτευση θεμάτων σχετικά με το θεωρητικό υπόβαθρο της διαπολιτισμικής παιδαγωγικής. Συγκεκριμένα όσον αφορά τη διαπολιτισμική εκπαίδευση οι φοιτητές/τριες θα μελετήσουν την αντίστοιχη ορολογία, θα εξετάσουν τα διαφορετικά μοντέλα διαχείρισης της ετερότητας στην εκπαίδευση, θα εξοικειωθούν με τους ορισμούς σχετικά με την ταυτότητα (πολιτισμική, ταυτότητα, κοινωνικοί ταυτότητα), θα προσεγγίσουν τον τρόπο δημιουργίας στάσεων, προκαταλήψεων, στερεοτύπων και κοινωνικών αναπαραστάσεων, θα μελετήσουν ζητήματα ψυχοδυναμικής των ομάδων, θα ενημερωθούν για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση στην Ελλάδα και θα εστιάζουν σε θέματα γλωσσική ετερότητας, ετερότητα σε συνάρτηση με το κοινωνικό φύλλο και τη θρησκευτική ετερότητα. Όσον αφορά θέματα «διαπολιτισμικής διδακτικής» οι φοιτητές/τριες θα διαπραγματευτούν θέματα διαπολιτισμικών δεξιοτήτων των μαθητών, δημιουργίας διαπολιτισμικής ταυτότητας του εκπαιδευτικού, επιλογής πολυτονικού διαπολιτισμικού υλικού, περιεχόμενα και παραδείγματα αναλυτικών προγραμμάτων προς μια διαπολιτισμική κατεύθυνση, τις εθνικές γιορτές ως τρόπος διαμόρφωσης εθνικής ταυτότητας, τη συνεργασία οικογένεια και σχολείου με στόχο τη διαπολιτισμική επικοινωνία και ενεργητικούς τρόπους ανάπτυξης διαπολιτισμικών δεξιοτήτων εντός της σχολικής τάξης (Θέατρο σκιών, κουκλοθέατρο, εικαστικά, project και διαπολιτισμική εκπαίδευση). Στο δεύτερο μέρος θα παρουσιάζονται και θα συζητούνται έρευνες και προγράμματα που εφαρμόζουν τεχνικές θεάτρου στην εκπαίδευσησε διαφορετικές ηλικίες, μελετώντας τα υλικά, τα μέσα, τα αποτελέσματα και τη στάση του εκπαιδευτικού/εμψυχωτή.
Τέλος, στο τρίτο μέρος οι φοιτητές/τριές χρησιμοποιούν διαπολιτισμικό υλικό ως προκείμενο για θεατρική έκφραση ως καθρέφτη και παράθυρο προσωπικών ταυτοτήτων. Τα εργαστήρια έχουν περισσότερο χαρακτήρα σεμιναρίου όπου οι φοιτητές/τριες δουλεύουν σε ομάδες ή ζευγάρια στην αρχή δημιουργώντας εικαστικές δημιουργίες, κείμενα ή αυτοσχέδιες παραστάσεις που παρουσιάζονται στο δεύτερο μέρος του εργαστηρίου μέσω τεχνικών ομαδικού αυτοσχεδιασμού, σκηνικού αυτοσχεδιασμού, , playback theatre, persona doll, θεάτρου καταπιεσμένου, και μέθοδου performance της Marina Abramovic.

Διδακτικές ενότητες
1η Θεματική Ενότητα: Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο σύγκλισης της θεατροπαιδαγωγικής με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση
1. Εισαγωγή στους δύο βασικούς άξονες του μαθήματος: Το θέατρο ως μέσο ανάπτυξης κοινωνικών προβληματισμών και μετασχηματισμού/σύγχρονες τάσεις και προβληματισμoί της παιδαγωγικής επιστήμης και της εκπαίδευσης. Ορισμός της δια-πολιτισμικής ταυτότητας
2. Οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που συνδέονται με το πέρασμα από την νεωτερικότητα στη μετανεωτερικότητα, οι νέες προκλήσεις και η αλλαγή κατεύθυνσης της θεσμικής εκπαίδευσης και της παιδαγωγικής επιστήμης με στόχο την ανάδειξη της πολυφωνίας και την ανταπόκριση στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών.
3. Ο κοινωνοπολιτικός προσανατολισμός των διαφορετικών μορφών του εφαρμοσμένου θεάτρου ως μια συμμετοχική διαδικασία με στόχο την επεξεργασία φαινομένων όπως ο ρατσισμός και η μετανάστευση, την ανάπτυξη κρτικής σκέψης, την κοινωνική παρέμβαση και εν τέλει την αλλαγή (θέατρο της κοινότητας, θέατρο της ανάπτυξης, θέατρο του καταπιεσμένου, playback theatre).
4. Εκεί που οι σύγχρονες τάσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας συναντάνε τις ομάδες (TIE) theater in education) ως ενεργητικές μορφές μάθησης που ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ταυτότητες των μαθητών με στόχο την επεξεργασία θεμάτων κοινωνικού προβληματισμού όπως η αναγνώριση και ο σεβασμός διαφορετικών μορφών ετερότητας.
2η Θεματική Ενότητα: Θεωρητικό πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της σύγκλισης των στόχων της με τη θεατροπαιδαγωγική
5. Εννοιολογική οριοθέτηση και μοντέλα διαχείρισης της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης/Διαπολιτισμική εκπαίδευση και σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Διαπολιτισμική εκπαίδευση και θρησκευτική/γλωσσική ετερότητα
6. Διαπολιτισμική διδακτική και στοιχεία εφαρμογής του διαπολιτισμικού μοντέλου και της συμπερίληψης στη σχολική τάξη (περιεχόμενο, μέσα διδασκαλίας, κρυφά́ αναλυτικά́ προγράμματα, ρόλος του εκπαιδευτικού́, διαφορετικές ατομικές ανάγκες μαθητών, διαπολιτισμικότητα και σχέσεις εκπαιδευτικών-γονέων, σύσταση ομάδας). Διαπολιτισμικά αναλυτικά προγράμματα και παραδείγματα προγραμμάτων από άλλες χώρες
7. Οριοθέτηση της παιδαγωγικής θεάτρου και εννοιολογικός προσδιορισμός διαφορετικών μεθοδολογιών (θεατρικό παιχνίδι, εκπαιδευτικό δράμα, διερευνητική δραματοποίηση, θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα) /Λόγοι και τρόποι καλλιέργειας διαπολιτισμικών δεξιοτήτων (ενσυναίσθηση, πολυπροοπτικότητα, , αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση, συμμετοχής, συνεργασίας, επικοινωνίας, φαντασία ως κοινωνική επιτέλεση).
3η Θεματική Ενότητα: Σχεδιασμός, βίωση και εφαρμογή θεατρικών τεχνικών με στόχο την ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων
8. Εφαρμογή, βίωση και σχεδιασμός θεατροπαιδαγωγικών τεχνικών με στόχο την καλλιέργεια των διαπολιτισμικών δεξιοτήτων 1 (ασκήσεις εμπιστοσύνης, ασκήσεις αναγνώρισης συμμετεχόντων, μεταμορφώσεις, ασκήσεις λεκτικών αυτοσχεδιασμών, ασκήσεις συνεργασίας, ασκήσεις γραφής και ανάγνωσης σε ρόλο, δραματοποιημένη αφήγηση).
Εφαρμογή ασκήσεων/δρασηριοτήτων του θεα΄τρου του καταπιεσμένου, της μεθόδους performance της Maria Abramovic και του playback theatre
9. Εφαρμογή, βίωση και σχεδιασμός θεατροπαιδαγωγικών τεχνικών με στόχο την καλλιέργεια των διαπολιτισμικών δεξιοτήτων 2/Από το θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο στη διαπολιτισμική θεατρική παράσταση (παιχνίδι ρόλων, αυτοσχεδιασμός, θέατρο μάσκας, παγωμένες εικόνες, συλλογικός χαρακτήρας, διάδρομος συνείδησης, ανακριτική καρέκλα, θέατρο φόρουμ).
10. Σχεδιασμός θεατρικών εργαστηρίων και σκηνικών αυτοσχεδιασμών με βάση διαπολιτισμικό εποπτικό υλικό που δίνεται από τον διδάσκοντα. Τr;opow epilog;hw diapolitimsik;o;y yliko;y. ΤΤο παραμύθι ως διαπολιτισμικό υλικό για την κατανόηση της ετερότητας (άρθρα, εφημερίδας, φωτογραφίες, αντικείμενα, μαρτυρίες, συνεντεύξεις, βίντεο).
4η θεματική ενότητα: Θεωρητικό πλαίσιο, σχεδιασμός και εφαρμογή διαπολιτισμικών θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων
11. Θεωρητικό πλαίσιο και σχεδιασμός διαπολιτισμικού θεατροπαιδαγωγικού προγράμματος 1/ σχεδιασμός με βάση τη θεωρία διδακτικών σεναρίων (ατομικές ανάγκες και στοιχεία συμμετεχόντων, γνωστικοί και κοινωνικοσυναισθηματικοί στόχοι, περιεχόμενο, μέσα διδασκαλίας, διάρκεια, αξιολόγηση). Θέατρο σκιών, κουκλοθέατρο, εικαστικά, project και διαπολιτισμική εκπαίδευση. Εισαγωγής την έννοιας της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
12. Θεωρητικό πλαίσιο και σχεδιασμός διαπολιτισμικού θεατροπαιδαγωγικού προγράμματος 2/σχεδιασμός κοινωνιογράμματος για τη διαπίστωση της δυναμικής των σχέσεων ανάμεσα στα μέλη της ομάδας και αξιολόγηση προγραμμάτων με βάση τη μεθοδολογία της έρευνας δράσης.
13. Θεωρητικό πλαίσιο και σχεδιασμός διαπολιτισμικού θεατροπαιδαγωγικού προγράμματος 3/παρουσίαση διαπολιτισμικών θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων από ομάδες φοιτητών/τριων.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις / Διαδραστική διδασκαλία

Βιωματικά εργαστήρια / Εκπόνηση ομαδικής εργασίας

Μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας

Ατομική μελέτη / Εξέταση

Σύνολο Μαθήματος

125

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Διαμορφωτική αξιολόγηση (50 %) που περιλαμβάνει:

- Διαμορφωτική Αξιολόγηση κατά τη διάρκεια των διαλέξεων και των βιωματικών εργαστηρίων.

- Ατομική ανταπόκριση με το σώμα και τη φωνή κατά τη διάρκεια βίωσης θεατρικών τεχνικών για την καλλιέργεια διαπολιτισμικών δεξιοτήτων.

- Ατομική ανταπόκριση στην ορθή χρήση διαφορετικών θεατρικών τεχνικών και συμβάσεων με στόχο τη διαπολιτισμική εκπαίδευση.

- Ατομική ανταπόκριση στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ομαδικού διαπολιτισμικού θεατροπαιδαγωγικού προγράμματος

- Ομαδικές εργασίες.

• Γραπτή ή προφορική τελική εξέταση (50%) που περιλαμβάνει: -

- Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Banks, J. A. (1993). Chapter 1: Multicultural Education: Historical Development, Dimensions, and Practice. Review of Research in Education, 19(1), 3–49.

Banks, J. (1994). An Introduction to Multicultural Education. Boston: Allyn and Bacon.

Boal, A. (1979). Theater of the Oppressed. London: Pluto Press.

Boal, A. (1996). Politics, education and change. In J. O'Toole & K. Donelan (eds.) Drama, culture and empowerment. The IDEA dialogues. Brisbane: IDEA Publications.

Boal, A. (2002). Games for Actors and Non-Actors (2nd ed.). London: Routledge.

Booth, D. (2005). Story drama: Creating stories through role playing, improvising, and reading aloud. Pembroke Publishers Limited.

Coehlo, E. (2007). Διδασκαλία και μάθηση στα πολυπολιτισμικά σχολεία (Επιμ. Ε. Τρέσσου & Σ. Μητακίδου). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Pentini, A. A. (2005). Διαπολιτισμικό εργαστήριο: Υποδοχή, επικοινωνία και αλληλεπίδραση σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον (μτφρ. Μ. Τζουλιάνη, επιμ. Χ. Γκοβάρης). Αθήνα: Ατραπός. (το πρωτότυπο έργο εκδόθηκε το 2002).

Schewe, M. (2013). Taking Stock and Looking Ahead: Drama Pedagogy as a Gateway to a Performative Teaching and Learning Culture. Scenario, 7(1).

Tiedt, I. M., & Tiedt, P. L. (2006). Πολυπολιτισμική Διδασκαλία (μτφρ. και επιμ. Τ. Πλυτά). Αθήνα: Παπαζήσης. (το πρωτότυπο έργο εκδόθηκε το 1991).

Αθανασιάδης, θ. (2015). Τεύχος μελέτης εξειδίκευσης μεθοδολογίας, ανάπτυξης προδιαγραφών και μεθοδολογίας επιλογής των σεναρίων των εκπαιδευτικών για ούλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης ανά́ γνωστικό́ αντικείμενο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στο γνωστικό́ αντικείμενο «Ιστορία». Αθήνα: ΙΕΠ.

Άλκηστις (2008). Μαύρη Αγελάδα-Άσπρη Αγελάδα: Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση και Διαπολιτισμικότητα. Αθήνα: Τόπος.

Βαρνάβα-Σκούρα, Τ. (επιμ.) (2008). Παιδαγωγικές δράσεις και διδακτικές προσεγγίσεις σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον: Το παράδειγμα του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών (1η έκδ.). Αθήνα: Ντουντούμη.

Γκοβάρης, Χ. (επιμ.) (2009). Κείμενα για τη διδασκαλία και τη μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο. Αθήνα: Ατραπός.

Γκόβαρης, Χ. (2011). Εισαγωγή́ στη διαπολιτισμική́ εκπαίδευση. Αθήνα: Διάδραση.

Γκόβαρης, Χ. (επιμ.) (2013). Διδασκαλία και μάθηση στο Διαπολιτισμικό Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.

Γκόβαρης, Χ., Θεοδωροπούλου, Ε., & Κοντάκος, Α. (2007). Η Παιδαγωγική Πρόκληση της Πολυπολιτισμικότητας (ζητήματα θεωρίας και πράξης της Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής). Αθήνα: Ατραπός.

Γκότοβος, A. (2002). Εκπαίδευση και ετερότητα. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Γραμματάς, Θ (2012). Η σχολική θεατρική παράσταση: οδηγός για εκπαιδευτικούς. Αθήνα: Διάδραση.

Γραμματάς, Θ. (2014). Το θέατρο στην εκπαίδευση: Καλλιτεχνική έκφραση και παιδαγωγία. Αθήνα: Διάδραση.

Δημητριάδης, Δ. (2020). Η διδακτική της ιστορίας μέσω της δραματικής τέχνης στη διαπολιτισμική εκπαίδευση των μαθητών της Δ’ Δημοτικού (Διδακτορική Διατριβή). Τμήμα Μέσων Επικοινωνίας και Πολιτισμού, Σχολή Διεθνών Σπουδών Επικοινωνίας & Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα.

Δημητριάδης Δ. & Παπαγρηγοράκης, Μ. (2021). Κράτα μου το χέρι για μια βουτιά στο χθες: Η Μύρτις ζωντανεύει το παρελθόν στη σχολική τάξη.culture-Journal of culture in Tourism, Art and Education, 1(1), 33-44.(Διαθέσιμο στο: https://journalculture.weebly.com/uploads/1/3/5/3/135316421/culture-%CE%A4%CE%B5%CF%8D%CF%87%CE%BF%CF%82-1.pdf).

Δρακοπούλου, Αικ. (επιμ.), (2006). Θέατρο και διαπολιτισμική αγωγή. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Ζώνιου, Χ. (2016). Η συμβολή του Θεάτρου του Καταπιεσμένου και άλλων δραματικών τεχνικών στην ανάπτυξη της διαπολιτισμικής ικανότητας των εκπαιδευτικών. (Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Τμήμα Παιδαγωγικό Προσχολικής Εκπαίδευσης, Βόλος.

Καρράς, Κ. Γ. (2014). Η Παιδαγωγική́ Επιστήμη άλλοτε και τώρα: Ιστορία-  Μεταβάσεις-Προκλήσεις. Αθήνα: Gutenberg.

Κασσωτάκης, Μ. (2006). Παιδαγωγικά́ κι εκπαιδευτικά́ ρεύματα από́ τον 18ο αιώνα  μέχρι σήμερα. Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Κατσαρίδου, Μ. (2014). Η θεατροπαιδαγωγική μέθοδος: Μια πρόταση για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας σε διαπολιτισμική τάξη. Αθήνα: Εκδοτικός Αντ. Σταμούλη.

Κατσαρού, Ε. (2016). Εκπαιδευτική έρευνα-δράση. Πολυπαραδειγματική διερεύνηση για την αναμόρφωση της εκπαιδευτικής πράξης. Αθήνα: Κριτική.

Κουκουνάρας-Λιάγκης, Μ. (2009). Ο θεός ο δικός μου ο δικός σου. Αθήνα: Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (σ.σ. 58-72 & 128-135).

Κουρετζής, Λ. (1991). Το θεατρικό παιχνίδι (παιδαγωγική θεωρία, πρακτική και θεατρολογική προσέγγιση). Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.

Κουρετζής, Λ. (2008). Το θεατρικό παιχνίδι και οι διαστάσεις του. Αθήνα: Ταξιδευτής.

Κουρετζής, Λ. (2018). Από το θεατρικό παιχνίδι στην οργανωμένη παράσταση. Αθήνα: Ταξιδευτής.

Λενακάκης, Α. (2013). Η μορφοπαιδευτική αξία του παιχνιδιού και του θεάτρου στην εκπαίδευση. Στο Θ. Γραμματάς (Επιμ.), Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Εγχειρίδιο για το Πρόγραμμα "Θαλής" (σ.σ. 58-77). ΕΚΠΑ.

Νικολάου, Γ. (2011). Ένταξη και εκπαίδευση των αλλοδαπών μαθητών στο δημοτικό́ σχολείο. Αθήνα: Πεδίο.

Ξαφάκος, Ε., Παπαδήμας, Λ., Μαράτος, Α., Δημακόπουλος, Γ., & Μπέκα, Α. (2016). Στάσεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης απέναντι στη χρησιμότητα των διδακτικών σεναρίων με τη χρήση των ΤΠΕ. In Proceedings of the 10th Pan-Hellenic and International Conference ICT in Education. Ιωάννινα: HAICTE.

Παπαδόπουλος, Σ. (2010). Παιδαγωγική́ του θεάτρου. Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Παπαδόπουλος, Σ. (2014). Για την ιστορία του θεάτρου στην εκπαίδευση. Στο Θ. Γραμματάς, Το θέατρο στην εκπαίδευση: Καλλιτεχνική έκφραση και παιδαγωγία. Αθήνα: Διάδραση.

Παρθένης, Χ. (2013). Θεωρία και Πράξη: Μάκρο και Μίκρο προσεγγίσεις της ∆ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης υπό το πρίσµα Εφαρµοσµένων Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων. Αθήνα: Κεντρική Διάθεση.

Παρθένης, Χ., & Φραγκούλης, Γ. (2015). Η πρόκληση της εκπαιδευτικήςκαι κοινωνικής ένταξης των παιδιών Ροµά: Η περίπτωση της Αγίας Βαρβάρας. Νέα Παιδεία, 153, 104 – 113.

Πίγκου - Ρεπούση, Μ. (2019). Από το θέατρο στην εκπαίδευση. Αθήνα: Καστανιώτης.

Πυργιωτάκης, Ι. Ε. (2011). Εισαγωγή́ στην Παιδαγωγική́ Επιστήμη. Αθήνα: Πεδίο.

Σέξτου, Π. (2005). Θεατρο-παιδαγωγικά προγράμματα στα σχολεία. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Τριλίβα, Σ., Αναγνωστοπούλου, Τ., & Χατζηνικολάου, Σ. (2008). Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος…Απλά διαφορετικός! Ασκήσεις ευαισθητοποίησης στη διαφορετικότητα για παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου. Αθήνα: Gutenberg.

Τσάφος, Β. (2014). Αναλυτικό Πρόγραμμα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικοί προσανατολισμοί. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Τσιάρας, Α. (2005). Το Δράμα και το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις-Εκτυπώσεις Παπούλιας.

Τσιάρας, Α. (2014). Η αναπτυξιακή διάσταση της διδακτικής του δράματος στην εκπαίδευση. Αθήνα: Παπαζήσης.

Φρυδάκη, Ε. (2009). Η διδασκαλία στην τομή της νεωτερικής και της μετανεωτερικής σκέψης. Αθήνα: Κριτική.

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS

https://eclass.uop.gr/courses/TS205/