Στόχοι: Ο διδακτικός στόχος του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές τα βασικότερα στοιχεία της ιστορίας του ελληνικού θεάτρου από το 1830 έως το 1920 σε μια εξελικτική πορεία που χωρίζεται σε
περιόδους, αλλά και τα σημαντικότερα ελληνικά θεατρικά έργα της ίδιας περιόδου. Η εισαγωγή αυτή
περιλαμβάνει βασικές πληροφορίες για τη θεατρική ζωή, αλλά και έναν προβληματισμό για βασικά ζητήματα της ελληνικής θεατρικής ιστορίας, σε συνάρτηση με τις γενικότερες κοινωνικές και πνευματικές συνθήκες και εξελίξεις. Η γνωριμία των φοιτητών με τα σημαντικότερα θεατρικά έργα πραγματοποιείται με τη
δραματουργική ανάλυση, που στοχεύει στην εξοικείωσή τους με συγκεκριμένους τρόπους προσέγγισης των έργων και στην ανάδειξη της αξίας τους.
Μαθησιακά Αποτελέσματα:
●    Να ορίζουν και να αναλύουν τις βασικές έννοιες της θεωρίας και της ιστορίας του θεάτρου.
●    Να ορίζουν βασικές έννοιες της ιστορίας και του πολιτισμού.
●    Να διακρίνουν τα δραματικά είδη, τα χαρακτηριστικά και τις διαφορές τους.
●    Να αναγνωρίζουν και να αναλύουν τις δραματουργικές τεχνικές στα έργα.
●    Να οργανώνουν την παρουσίαση ενός θεατρικού έργου.
●    Να κατέχουν μια συνολική εικόνα για την εξέλιξη του νεοελληνικού θεάτρου στον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού.
 

•    Αυτόνομη εργασία
•    Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
•    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
•    Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
•    Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
 

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.

1. – Τα πνευματικά και κοινωνικά δεδομένα του νεοελληνικού κράτους σε σχέση με τις διάφορες πολιτισμικές εκφράσεις.
2. – Θέατρα, θίασοι, ηθοποιοί, παραστάσεις κα ά την πρώτη μετεπαναστατική περίοδο 1830- 1860. Όπερα και θέατρο σκιών- Καραγκιόζης.
3. – Ο βασιλικός του Α. Μάτεσι
4.    – Ρομαντισμός. Τραγωδία- δράμα. Ο οδοιπόρος του Π. Σούτσου.
5.    – Μαρία Δοξαπατρή του Δ.
Βερναρδάκη. Πανεπιστημιακοί διαγωνισμοί- κωμωδία.
6.    – Κωμωδία. Μεταφράσεις- διασκευές. Μολιερικό και αριστοφανικό πρότυπο έως το 1850. Η Βαβυλωνία του Δ. Βυζάντιου.
7.    – Η Βαβυλωνία του Δ. Βυζάντιου.
8.    – Μολιερικό και αριστοφανικό
πρότυπο στην κωμωδία κατά το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Η εξέλιξη της θεατρικής ζωής κατά τη
δεκαετία του 1860.
9.    – Η εξέλιξη της θεατρικής ζωής από το 1870 έως το τέλος του αιώνα. Συντελεστές του
θεάτρου. Το κωμειδύλλιο. Η τύχη της Μαρούλαςτου Δ. Κορομηλά.
10.    – Ο Γενικός Γραμματεύς του Ηλία Καπετανάκη
11.    – Δραματικό ειδύλλιο- επιθεώρηση. Αποσπάσματα από επιθεωρήσεις του τέλους του 19ου αιώνα (Λίγο απ’ όλα Μίκιου Λάμπρου και Αι υπαίθριοι Αθήναι των Καπετανάκη- Ν. Λάσκαρη). Βεντετισμός- δράμα. Κωμωδία τέλους αιώνα.
12.    – Αραμπής Γ. Σουρή. Ίδρυση νέων θεατρικών οργανισμών και εξέλιξη της
κωμωδίας κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 29ού αιώνα.
13. Η εξέλιξη του δράματος. Η σοβαρή δραματουργία έως το 1920. Το «θέατρο των ιδεών». Τρισεύγενη του Κ. Παλαμά.

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

39

Εργασίες - παρουσιάσεις

10

Αυτοτελής μελέτη

51

Σύνολο Μαθήματος 

100

•    Εργασία, συμμετοχή στην παρουσίαση μαθήματος, παρουσίες (10%)
•    Γραπτή τελική εξέταση (90%) που περιλαμβάνει: Θέματα ανάπτυξης και ανάλυσης από την ύλη
 

•    Χατζηπανταζής, Θόδωρος (2006), «Εισαγωγή», Το Κωμειδύλλιο, τόμ. Α: Το Κωμειδύλλιο και η εποχή του, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, ΘΕ 41, Αθήνα: Εστία-Ι. Δ. Κολλάρος και Σία Α. Ε..
•    Το Κωμειδύλλιο (2006), τόμ. Β: Η τύχη της Μαρούλας- Ο Μπαρμπαλινάρδος- Η λύρα του Γερονικόλα, επιμ. Θόδωρος Χατζηπανταζής, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, ΘΕ 41, Αθήνα: Εστία-Ι. Δ. Κολλάρος και Σία Α. Ε.
•    Χατζηπανταζής, Θόδωρος (2002), Από του Νείλου μέχρι του Δουνάβεως : το χρονικό της ανάπτυξης του ελληνικού επαγγελματικού θεάτρου, στο ευρύτερο πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου, από την ίδρυση του ανεξάρτητου κράτους ως τη Μικρασιατική καταστροφή, Τ.1.1. Ως Φοίνιξ εκ της τέφρας του... (1828- 1875) - Τ.1.2. Παράρτημα (1828-1875), Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Eκδόσεις Κρήτης.
•    Χατζηπανταζής, Θόδωρος (2004), Η ελληνική κωμωδία και τα πρότυπά της στο 19ο αιώνα, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
•    Σπάθης, Δημήτρης (1986), Ο Διαφωτισμός και το νεοελληνικό θέατρο, Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
•    Πούχνερ, Βάλτερ (1993), Η ιδέα του εθνικού θεάτρου στα Βαλκάνια. Ιστορική τραγωδία και κοινωνιοκριτική κωμωδία στις εθνικές λογοτεχνίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συγκριτική μελέτη, Θεωρία και Κοινωνία, Aθήνα: Πλέθρον.
•    Πούχνερ, Βάλτερ (2006), Ανθολογία νεοελληνικής δραματουργίας, τόμ. Β (βιβλίο 1, βιβλίο 2), Αθήνα: ΜΙΕΤ.
•    Πούχνερ, Β. (2001), Η γλωσσική σάτιρα στην ελληνική κωμωδία του 19ου αιώνα. Γλωσσοκεντρικές στρατηγικές του γέλιου από τα «Κορακιστικά ως τον Καραγκιόζη», Αθήνα: Πατάκης.
•    Σταματοπούλου-Βασιλάκου, Χρυσόθεμις (2006), Το θέατρο στην καθ’ημάς Ανατολή: Κωνσταντινούπολη- Σμύρνη. Οκτώ μελετήματα, Δράμα και Δρώμενα, Πολύτροπον.
•    Ταμπάκη, Άννα (2002), Η νεοελληνική δραματουργία και οι δυτικές της επιδράσεις (18ος-19ος αι.). Μια συγκριτική προσέγγιση, δεύτερη έκδοση, Aθήνα: Ergo.
•    Μπλέσιος
•    (2010, 2015), Το θεατρικό έργο του Δ. Κ. Βυζάντιου, Αθήνα: Παπαζήσης.
•    Μπλέσιος, Αθανάσιος (2011), Μελέτες νεοελληνικής δραματολογίας, β΄ έκδοση, Αθήνα: Παπαζήσης.
•    Σιδέρης, Γιάννης (1990), Ιστορία του Νέου Ελληνικού Θεάτρου 1794-1944, τόμος πρώτος: 1794-1908, Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου, Αθήνα: Καστανιώτης.
•    Βάλσας, Μ. (1994), Το νεοελληνικό θέατρο από το 1453 έως το 1900, εισαγωγή-μετάφραση Χ. Μπακονικόλα-Γεωργοπούλου, Αθήνα: Ειρμός.
 

https://eclass.uop.gr/courses/ TS179/